Bệnh Gumboro được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1957 tại Gumboro, Delaware, Mỹ. Từ đó đến nay, địch đã lan rộng ra khắp thế giới, trở thành một trong những thách thức lớn đối với ngành chăn nuôi. Bài viết này của SV368 sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về hội chứng, từ lịch sử phát hiện đến biện pháp lấy mẫu.
Sơ lược vài nét về bệnh Gumboro ở gà
Bệnh Gumboro hay còn được biết đến như là bệnh viêm túi Fabricius truyền nhiễm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ miễn dịch của gia cầm. Dịch phổ biến ở gà từ 1 đến 12 tuần tuổi, trong đó giai đoạn 3-6 tuần tuổi là mốc nhạy cảm nhất với tỷ lệ lây nhiễm đến 100%.
Loại virus gây dịch thuộc họ Birnaviridae, mang RNA hai sợi đối. Tỷ lệ chết do bệnh có thể đạt từ 20% đến 25%, một con số đáng lo ngại. Trong giai đoạn bị nhiễm, virus xâm nhập vào bao Fabricius. Nó làm cơ quan này viêm sưng, sau đó teo lại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sản sinh kháng thể.
Số liệu thống kê cho thấy gia cầm nuôi theo mô hình công nghiệp và bán công nghiệp ở Việt Nam bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất. Tình trạng này cần sự quan tâm đặc biệt từ người nuôi để ngăn chặn hiệu quả.
Nguyên nhân và phân loại virus của bệnh Gumboro
Hệ miễn dịch của chiến kê giống như tấm lá chắn bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật. Tuy nhiên, tấm lá chắn này có thể bị xuyên thủng bởi một loại virus mang tên Gumboro. Vậy nó tấn công hệ miễn dịch của gia cầm như thế nào và chúng có những “vũ khí” gì? Cùng tìm hiểu nhé.

Nguyên nhân gây dịch
Virus Gumboro chủ yếu lây lan qua phân của gà nhiễm bệnh, chất độn chuồng hoặc dụng cụ chăn nuôi không được vệ sinh đúng cách. Trong môi trường chuồng trại, điều kiện ẩm thấp kèm nhiệt độ cao tạo môi trường thuận lợi để virus sinh sôi, lây lan nhanh chóng. Chính vì vậy, việc duy trì môi trường chăn nuôi sạch sẽ, khô ráo thuộc top yếu tố quan trọng để ngăn ngừa bệnh Gumboro.
Các dòng virus và mức độ nguy hiểm
Virus IBDV phân chia thành ba dòng chính dựa trên mức độ độc lực của chúng:
- Dòng cổ điển: Nó thường gây tử vong ở tỷ lệ thấp (1-2%), chủ yếu ảnh hưởng đến gà con dưới 3 tuần tuổi. Tuy nhiên, bệnh Gumboro diễn biến nhẹ, ít gây tổn hại lâu dài cho đàn.
- Dòng siêu độc lực: Đây là dòng virus có khả năng gây tử vong cao, từ 20-60%, ảnh hưởng đến tất cả lứa tuổi của gia cầm. Chúng đặc biệt nguy hiểm đối với gà nuôi công nghiệp.
- Dòng biến chủng: Dù không gây tử vong cao, nhưng virus thuộc dòng này có thể làm suy giảm hệ miễn dịch của gà. Nó khiến chúng dễ mắc các bệnh thứ phát như viêm phổi, tiêu chảy, hội chứng nhiễm trùng khác.
Hình thức, cấu trúc virus
Virus Gumboro có hình dạng đa diện đều, không được bao bọc bởi màng. Điều này giúp nó có sức đề kháng cao đối với yếu tố ngoại vi như nhiệt độ, độ ẩm. Kích thước của virus khá nhỏ, chỉ từ 55-65 nm, mang cấu trúc đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc gây bệnh Gumboro.

Lõi ARN kép của virus được bao quanh bởi vỏ Capsid, trong đó chứa các protein đặc hiệu như VP1 (men ARN Polymerase), VP4 (enzyme protease), hai protein VP2, VP3. Hai protein VP2 và VP3 đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích cơ thể vật chủ sản sinh kháng thể.
Khả năng tồn tại của virus
Virus gây bệnh Gumboro có khả năng sống sót lâu dài trong môi trường tự nhiên nhờ sức đề kháng mạnh mẽ. Loại này có thể tồn tại trong phân hoặc chất độn chuồng lên đến 4 tháng, ngay cả khi không có sự can thiệp của con người.
Virus có thể chịu được nhiệt độ dưới 56°C trong thời gian dài và môi trường pH từ 2 đến 12. Chính vì vậy, việc vệ sinh chuồng trại định kỳ và sử dụng dung dịch khử trùng như formalin 0,5% hoặc cloramin 0,5% rất quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch.
Dấu hiệu nhận biết
Khi gà mắc bệnh Gumboro, thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2-3 ngày. Các triệu chứng ban đầu thường xuất hiện dưới dạng giảm ăn, lông dựng, tiêu chảy với phân có màu từ trắng sang nâu.
Sau khoảng 5-7 ngày, tỷ lệ tử vong trong đàn có thể gia tăng đáng kể nếu không có biện pháp điều trị kịp thời. Những dấu hiệu khác bao gồm viêm túi Fabricius, xuất huyết nội tạng, sưng hạch bạch huyết.
Cách tiến hành chẩn đoán bệnh Gumboro
Để chẩn đoán dịch một cách chính xác, người chăn nuôi cần tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm từ cá thể gà nghi nhiễm. Mẫu bệnh cần được thu thập bao gồm:
- Túi Fabricius: Cắt ngang để lấy mẫu.
- Lách: Lấy một miếng dày khoảng 0,5 cm để xét nghiệm.
- Hạch ruột đầu manh tràng: Cắt toàn bộ hạch để lấy mẫu.

Mẫu xét nghiệm cần được bảo quản trong dung dịch formalin 10% và vận chuyển trong điều kiện kín, tránh tiếp xúc ánh sáng, nhiệt độ cao. Đảm bảo rằng mẫu không bị rơi vãi trong quá trình vận chuyển, bổ sung formalin khi cần thiết để giữ mẫu xét nghiệm ở tình trạng tốt nhất.
Xem thêm: Bệnh CRD – Tìm Hiểu Các Vấn Đề Quan Trọng Xoay Quanh
Lời kết
Tóm lại, SV368 thấy rằng bệnh Gumboro không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe gia cầm. Hãy áp dụng nghiêm ngặt biện pháp vệ sinh chuồng trại, tiêm phòng đầy đủ.